Document Type : Full Article
Authors
1 Department, College of Agriculture and Natural Resources of Darab, Shiraz University, Shiraz, I.R. Iran
2 Department of Range and Watershed Management, College of Agriculture and Natural Resources of Darab, Shiraz University, Shiraz, I.R. Iran
Abstract
Keywords
Article Title [Persian]
Authors [Persian]
چکیده-شکلهای مختلف پتاسیم شامل پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی در خاکهای سطحی و زیرسطحی میتواند بهوسیله ریشه کلزا در مراحل مختلف رشد و در شرایط تنش خشکی جذب شوند. به منظور بررسی تغییرات منبع پتاسیم آزمایشی مزرعهای در مراحل مختلف رشد دو رقم کلزا در شرایط تنش خشکی در طول فصل رشد 1392-1393 اجرا شد. آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد که شامل سه تیمار مراحل مختلف رشد کلزا ( قبل از کاشت، رشد گیاهچه، رشد طولی ساقه، گلدهی، دوره پر شدن دانه و برداشت کلزا)، تنش خشکی (آبیاری کامل و تنش خشکی از گلدهی و تشکیل خورجین)، رقم کلزا (ساریگل و آر جی اس) و عمق نمونه برداری (0-15 و 15-30 سانتیمتر) بود. نمونههای خاک جمع آوری و میزان پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی خاک اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد در طی مراحل رشد کلزا میزان پتاسیم محلول و غیرتبادلی کاهش یافت (به ترتیب 22 و 198 میلیگرم بر کیلوگرم)؛ در حالی که مقدار پتاسیم تبادلی تا مرحله ساقه رفتن افزایش (57 میلیگرم بر کیلوگرم) و سپس ثابت باقی ماند. کاهش در میزان پتاسیم قابل استخراج با اسید نیتریک (مجموع پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی) در خاک سطحی به طور معنیداری بیشتر از مقدار آن در خاک زیرسطحی بود (198 در مقایسه با 142 میلیگرم بر کیلوگرم). تنش خشکی همچنین تأثیر معنیداری بر توزیع شکلهای پتاسیم خاک داشت. تنش خشکی از گلدهی باعث کاهش پتاسیم غیرتبادلی و قابل استخراج با اسید نیتریک شد؛ هر چند که تنش خشکی از مرحله تشکیل خورجین تأثیر معنیداری روی مقادیر شکلهای مختلف پتاسیم نداشت. نوع رقم کلزا تأثیر معنیداری بر توزیع شکلهای پتاسیم نداشت. میتوان نتیجه گرفت که یک کاهش پتاسیم شدیدی در خاک در مرحله گلدهی کلزا اتفاق میافتد (170 میلیگرم بر کیلوگرم) که برای مدیریت کود پتاسیم باید در نظر گرفته شود. کاهش در میزان پتاسیم غیرتبادلی در طول دوره رشد کلزا این فرضیه را تقویت میکند که این شکل از پتاسیم ممکن است در طول فصل رشد آزاد شود و این منبع بزرگ پتاسیم میبایست در مدیریت حاصلخیزی و توصیه کودی پتاسیم در نظر گرفته شود. به طور کلی، جذب پتاسیم بهوسیله رقم ساریگل بهطور معنیداری بیشتر از رقم آر جی اس بود (7/177 در مقابل 4/129 کیلوگرم در هکتار). جذب پتاسیم بهوسیله کلزا با تیمار خشکی کاهش یافت و این کاهش در تیمار خشکی از مرحله تشکیل خورجین مشخصتر بود (بیش از 40 درصد کاهش در جذب پتاسیم).
Keywords [Persian]