مطالعه توزیع اندازه‌ای ذرات کربنات کلسیم و اثرات آن بر برخی ویژگی‌های خاک‌های استان خوزستان

نوع مقاله : مقاله کامل

نویسندگان

گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، خوزستان، ج. ا. ایران.

چکیده

چکیده-این مطالعه با هدف مطالعه توزیع اندازه‌ای کربنات‌ها (PSD) در خاک‌ها و اثرات آن بر برخی ویژگی‌های خاک‌های آهکی استان خوزستان انجام شده است. نمونه‌های خاک (72 نمونه) از مناطق مختلف جمع‌آوری شد. به منظور ارزیابی اثر کربنات‌ها بر میزان نگهداشت آب در فشار 1500- کیلوپاسکال و توزیع اندازه‌ای ذرات، این ویژگی‌ها قبل و بعد از حذف کربنات کلسیم تعیین، اندازه‌گیری شدند. بر اساس نتایج، حذف کربنات کلسیم منجر به تغییراتی در توزیع اندازه‌ای ذرات در تمامی نمونه‌های مورد مطالعه و همچنین تغییر کلاس بافتی 70 درصد از این نمونه‌ها شد. در منطقه آبادان کربنات‌ها بیشتر در اندازه‌ی رس و سیلت و در سایر مناطق در اندازه‌ی سیلت و شن تجمع داشتند. همچنین، ارزیابی نگهداری رطوبت در نقطه پژمردگی دائم (PWP) نشان داد که این ویژگی پس از حذف کربنات‌ها در تمامی نمونه‌ها کاهش یافته است. به دنبال این تغییرات، صحت‌سنجی رابطه‌ی کلید رده‌بندی خاک ]درصد رس=5/2(درصد نگهداشت آب در مکش 1500- کیلوپاسکال-درصد کربن آلی)[، در خاک‌های آهکی استان خوزستان نشان داد که این رابطه می توان را با اطمینان بالایی در خاک‌های آهکی مناطق آبادان و کشت و صنعت‌های نیشکر کارون و هفت تپه به کار برد. با وجوداین، این رابطه در کشت و صنعت‌های امیرکبیر و دعبل خزاعی معتبر نیست. رابطه‌ی برازش داده شده‌ی ما]درصد رس=5/2(35/4×درصد نگهداشت آب در مکش 1500- کیلوپاسکال-3/35×درصد کربن آلی)[ در پیش‌بینی میزان رس در نمونه‌های غیرکربناته صحت بالایی نشان داد. نتایج فوق نشان می‌دهد که حضور کربنات‌ها و توزیع آن در اجزای اندازه‌ای خاک‌ها عامل مهمی در تغییرپذیری ویژگی‌های خاک در مناطق خشک و نیمه خشک است.

کلیدواژه‌ها


Allison, L. E., & Moodie, C. D. (1965). Carbonates. P. 1379-1396 in: Black (Ed.), Methods of soil Analysis. Part 2, American Society of Agronomy, WI.
Aryanpour, H., Shorafa, M., & Liaghat, A. (2012). Using of pedotransfer functions for studying the effect of soil cultivation on determining of soil moisture at field capacity and permanent wilting point. Journal of Water and Soil, 26, 1042-1050. (In Persian)
Bruand, A., Perez Fernandez, P., & Duval, O. (2003). Use of class pedotransfer functions based on texture and bulk density of clods to generate water retention curves. Soil Use and Management, 19, 232-242.
FAO.UNDP. (1972). Calcareous Soils. Report of the Regional Seminar on Reclamation and Management of Calcareous Soils, 27 Nov., Cairo. Egypt.
Francis, R. E., & Aguilar, R. (1994). Calcium carbonate effects on soil textural class in semiarid Wiland soils. Arid Soil Research and Rehabilitation, 9, 155-165.
Gardner, W. R., Hillel, D., & Benyamini, Y. (1970). Postirrigation movement of soil water: I. Redistribution. Water Resource Research, 6, 851-861.
Gee, G. W., & Bauder, J. W. (1986). Particle size analysis. In: A. Klute (Ed.). Method of soil analysis. Part, 3, 383-411.
Haverkamp, R., & Parlange, J. Y. (1986).Predicting the water retention curve from particle-size, distribution: Sandy soils without organic matter. Soil Science, 142, 325-339.
Hillel, D. (1998). Estimation soil physics. Academic Press, New York.
Jafari, S. (2005). Study of changes in structural, physicochemical, potassium fixation and clay minerals transformation of soils under sugarcane, rotational cropping and non-cultivated soils (Khuzestan), Iran.PhD thesis, Department of Soil Science, Shiraz University, Shiraz. I. R. Iran. 144p.
Jafari, S., & Nadian, H. (2012). Study of a toposequence soil series in some soils of Khozestan province. Journal of water and soil science, 69, 151-163.
Keshavarzi, A., Sarmadian, F., Labbafi, R., & Ahmadi, A. (2011). Developing pedotransfer function for estimating field capacity and permanent wilting point using fuzzy table look-up scheme. Computer and Information Science, 4, 130-141.
Khattab, S. A. A. & Al-Taie. L. Kh. I. (2006). Soil water characteristic curves (SWCC) for lime treated expansive soil from Mosul. Unsaturated Soils, 1671-1682.
Khodaverdiloo, H., & Homaee, M. (2002). Derivation of transfer functions to obtain soil moisture. Journal of Agricultural Engineering, 10 (3), 35-46.
Khodaverdiloo, H., Homaee, M., Van Genuchten, M. T., & Ghorbani, D. S. (2011). Deriving and validating pedotransfer functions for some calcareous soils. Journal of Hydrology, 399, 93–99.
Kishchuk, B. E. (2000). Calcareous soil, their properties and potential limitation of conifer growth in southeastern British Columbia and western Alberta: a literature review. Canadian Forest Service Publications.Inf. Rep. NOR-X-370.
Kroetsch, D., & Wang, C. (2006).Particle size distribution. In: Carter, M.R., Gregorich, E.G. (Eds.), Soil Sampling and Methods of Analysis. CRC Press Taylor and Francis, Boca Raton, FL, pp, 713–725.
Moore, T. J., Hartwing, R. C., &. Loeppert, R. H. (1990). Steady-state procedure for determining the effective particle size distribution of soil carbonates. Soil Science Society of America Journal, 54, 55-59.
Moradi, F. (2012). Estimating the soil moisture retention curve using neural networks - Fuzzy in some Agro-Industries in Khuzestan province. M. Sc. The sis. Department of Soil Science. Ramin University of Agriculture and Natural Resources. Ahvaz. I. R. Iran. 198p.
Motallebi, E., Homaee, M., Zarei, Gh. & Mahmoodi, S. (2011). Studying Effect of Lime on Hydraulic Properties Using Pedotransfer Functions in, Garmsar. Iranian Journal of lrrigation and Drainage, 4, 426-439.
Rajkai, K., Kabos, S., Van Genuchten and, M. Th., & Jansson, P. E. (1996). Estimating of water retention characteristics from the bulk density and particle size distribution of Swedish soils. Soil Science, 161, 832-845.
Rawls, W. J., Pachepsky, Y. A., Ritchie, J. C., Sobecki, T. M., & Blood worth, H. (2003). Effect of soil organic carbon on soil water retention. Geoderma, 116, 61-76.
Sabbah, A., Gorji, M., Rafahi, H., & Shahooe, S. (1999). Relationship between soil erodibility factors (K in USLE) with aggregate stability in major soil series of Qazvin. Iranian Journal of Agriculture Science, 30, 596-609. (In Persian)
Soil survey staff. (2014). Key to soil taxonomy. (12st Ed.). Natural Resources Conservation Service, United States Department of Agriculture.
Zhang, X. C., & Norton, L. D. (2002). Effect of exchangeable Mg on saturated hydraulic conductivity, disaggregation and clay dispersion of disturbed soils.  Journal of Hydrology, 260, 194-205.