روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن در نخود (Cicer arietinum L.) تحت شرایط دیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شیراز

چکیده

نخود یکی از گیاهان بومی آسیاست که در جهان و از جمله ایران کشت می شود. راهکار‌های گوناگونی برای بهبود عملکرد این گیاه به کار برده شده است. بدین منظور، در این آزمایش معیارهای مختلف انتخاب شامل همبستگی، رگرسیون و تجزیه مسیر مورد استفاده قرار گرفتند. چهار ژنوتیپ نخود (ILC482، Flip84-42، هاشم و آرمان) در سه تاریخ کشت (15 دی، 15 بهمن و 14 اسفند) در سال‌های 1388 و 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز کشت شدند. در انتهای دوره رشد ویژگی‌های وزن صد دانه، تعداد نیام، تعداد دانه در نیام، تعداد ساقه جانبی، شاخص سطح برگ، طول میان گره‌ها، ارتفاع گیاه، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، تعداد روز تا گلدهی و عملکرد دانه این گیاهان اندازه-گیری شدند. نتایج نشان داد که همبستگی مثبتی بین عملکرد دانه با تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع گیاه، تعداد ساقه جانبی و شاخص سطح برگ وجود دارد. همچنین تجزیه ضرائب رگرسیون نشان داد که عملکرد دانه بوسیله ‌ی اجزایی همچون عملکرد بیولوژیک، شاخص سطح برگ و تعداد روز تا گلدهی تعیین می‌شود. نتایج تجزیه مسیر نیز روشن ساخت که عملکرد بیولوژیک بیشترین تاثیر مستقیم را بر عملکرد دانه داشته و پس از آن تعداد نیام در گیاه و شاخص سطح برگ بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه داشته اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Akdag, C., & Sehirali, S. (1992). A study on the relationship among characters and path coefficient analysis in chickpea (Cicerarietinum L.).Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 16, 763-772.
Ali, M.A., Nawad, N.N., Abbas, A., Zulkiffal, M., & Sajjad, M. (2009). Evaluation of selection criteria in Cicerarietinum using correlation coefficients and path analysis. Australian Journal of Crop Science, 3, 65-70.
Anonymous, (2011). Ministry of Agriculture Jahad Yearbook. Available at: www.maj.ir.
Bhatti, M.K., Ijaz, M., Akhter,  M., Rafig, M., & Mushtag, C.(2005).Correlation coefficient analysis of yield and yield components in fine rice lines/varieties. International Seminar on Rice Crop at Rice Research Institute. Kala Shah Kaku, Pakistan, 2-3.
Büyükburç, U., & Iptas, S. (2001). The yield and yield components of some Narbon Vetch (Viciana rbonensis L.) lines in Tokat ecological conditions. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 25, 79-88.   
Çakmakçi, S., & Açikgöz, E. (1994). Components of seed and straw yield in common vetch (Vicia sativa L.). Journal of Plant Breeding and Crop Science, 113, 71-74.   
Çakmakçi, S., Aydinoglu, B., & Karaca, M. (2003). Determining relationships among yield and yield components using correlation and path analysis in summer sown common vetch (Vicia sativa L.) genotypes. Pakistan Journal of Botany, 35(3), 387-400.   
Ceyhan, E., & Avci, M.A. (2005). Combining ability and heterosis for grain yield and some yield components in pea (Pisum sativum L.). Pakistan Journal of Biological Sciences, 8(10), 1447-1452.
Cinsoy, A.S., & Yaman, M. (1998).Evaluation of relations among the some characters by path coefficient analysis in chickpea (Cicer arietinum L.). Aegean Agricultural Research Institute, 8(1), 116-126.
Cokkizgin, A., & Colkesen, M. (2007).The determination of relationship between yield and yield components by using correlation and path coefficient analysis methods for pea (Pisum sativum L.).Turkish VII. Field Crops Congress, 25-27 July 2007, pp. 649-652 Erzurum.
Dewey, D.R., & Lu, K.H. (1959). A correlation and path-coefficient analysis of components of crested wheatgrass seed production. Agronomy journal, 51, 515-518.
Dixit, J. P., Pillai, P.V.A., & Namdeo, K.N. (1993).Response of chickpea (Cicer arietinum) to planting date and irrigation schedule. Indian Journal of Agronomy, 38, 121-123.
Dofing, S.M., & Knight, C.W. (1992).Alternative model for path analysis of small-grain yield. Journal of Crop Science and Biotechnology, 32, 487-489. 
Erman, M., Çiftçi, V., & Gecit, H.H. (1997).A research on relations among the characters and path coefficient analysis in chickpea (Cicer arietinum L.).The Journal of Agricultural Science, 3, 43-46.
Fakorede, M.A.B., & Opeke, B.O. (1985).Weather factors affecting the response of maize to planting date in a tropical rainforest location. Agricultural Experiment, 21, 31-40.
Fallah, S. (2008). Effect of sowing date and planting density on    seed     yield   and   yield    components   of  chickpea
(Cicer arietinum L.) genotypes in dryland conditions in Kermanshah. Journal of Science and Technology and National Research, 45, 123-135.
Indu Rani, C., Veeraragathantham, D., & Sanjutha, S. (2008). Studies on correlation and path coefficient analysis on yield attributes in root knot nematode resistant F hybrids of tomato. Journal of applied sciences research, 4(3), 287-295.
Khajehpour, M.R. (2000). Basics of agronomy. Jihad daneshgahi Isfahan press, pp: 386.
Kobraee, S., Shamsi, B., Rasekhi, B., & Kobraee, S. (2010). Investigation of correlation analysis and relationships between grain yield and other quantitative traits in chickpea (Cicer arietinum L.). African Journal of Biotechnology, 9, 2342-2348.
Kosev, V., & Mikic, A. (2012). Short communication. Assessing relationships between seed yield components in spring-sown field pea (Pisum sativum L.) cultivars in Bulgaria by correlation and path analysis. Spanish Journal of Agricultural Research, 2012 10(4), 1075-1080.
Mansur, C.P., Palled, Y.B., Halikatti, S.I., Chetti, M.B., & Salimath, P.M. (2010).Effect of dates of sowing and irrigation levels on growth, yield parameters, yield and economics of kabuli chickpea. Karnataka Journal of Agricultural Sciences, 23, 461-463.
Oelke, E.A., Oplinger, E.S., Hanson, C.V., Davis, D.W., Putnam, D.H., Fuller, E.I., & Rosen, C.J. (1991).Dry Field Pea.Alternative Field Crops Manual. University of Wisconsin-Extension.
Ranjan, S., Kumar, M., & Pandey, S.S. (2006).Genetic variability in peas (Pisum sativum L.). Legal Research, 29(4), 311-312.
Rodriguez, D., JassoDe, J., Angulo Sanchez L., & Rodriguez Garcia, R. (2001). Correlation and path coefficient analyses of the agronomic trait of a native population of guayule plants.Industrial crops and products, 14, 93-103.
SAS Institute. (1998). INC SAS/STAT users’ guide release 7, Cary, NC, USA.
Singh, J.D., & Singh, I.P. (2004). Selection parameters for seed yield in field pea (Pisum sativum L.). National Journal of Plants Improvement, 6(1), 51-52.
Singh, K.B., &Chaudhary, B.D.  (1977). Biometrical methods in quantitative genetic analysis. Kalyani publishers. New Delhi, pp. 304.
Togay, N., Togay, Y., Yildirin, B., & Dogan, Y. (2008). Relationships between yield and some yield components in pea (Pisum sativum ssp arvense L.) genotypes by using correlation and path analysis. African Journal of Biotechnology, 7(23), 4285-4287.
Toker, C., & Cagirgan, M.I. (2004).The use of phenotypic correlations and factor analysis in determining characters for grain yield selection in chickpea (Cicer arietinum L.). Hereditas, 140, 226-228.
Uzun, S., & Celik, H. (1999). Leaf area prediction models (Uzçe-lik-I) for different horticultural plants. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23, 645–650.
Yücel, C. (2004). Correlation and path coefficient analyses of seed yield components in the narbon bean (Vicianar bonensis L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 28, 371-376.