چکیده- گونه های یونجه یکساله (Medicago spp.)، که بومی مناطق مدیترانه ای هستند، به طور گسترده در مزارع و مراتع ایران کشت می شوند. روش های مختلفی برای کشت یونجه های یکساله وجود دارد؛ و اگرچه روش کشت بر نمود گیاه اثر می گذارد، ولی اطلاعات کمی در مورد روش های کشت یونجه های یکساله وجود دارد. به منظور بررسی تاثیر روش های کاشت (دست پاش و کشت ردیفی) بر ویژگی های کمی و کیفی سه گونه یونجه یکساله (M. rigidula, M.polymorpha and M. scutellata) ، پژوهشی مزرعه ای 2 ساله در قالب طرح اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال های زراعی 1389 تا 1390 طراحی و اجرا گردید. بر اساس نتایج تجزیه مرکب داده ها برای بیشتر صفات تفاوت معنی داری در بین دو سال وجود نداشت. نتایج نشان داد که یونجه های کشت شده در روش ردیفی دارای وزن خشک ریشه، مقدار خاکستر، عصاره اتری (EE)، الیاف محلول در شوینده خنثی (NDF) و عصاره خالص (NFE) بیشتری بودند. همچنین مشخص شد که نسبت وزن خشک ساقه به ریشه، محتوای رطوبت، ماده آلی (OM)، انرژی متابولیکی (ME) و انرژی هضم پذیری (DE) در یونجه های کشت شده به صورت دست پاش بیشتر بود. همه ویژگی های کمی و مقدار خاکستر گونه M. polymorphaنسبت به دو گونه دیگر بیشتر بود. گونه M. scutellata دارای درصد بیشتری OM، EE و الیاف خام بود؛ از سوی دیگر گونه M. scutellata نیز دارای مقادیر بیشتری کلسیم، فسفر، پروتئین خام، NDF، NFE، ME و DE بود. بیشترین عملکرد علوفه در گونه M. polymorpha که به صورت ردیفی کشت شده بود در هر دو سال، به ویژه در سال دوم، مشاهده شد. به طور کلی نتایج این آزمایش بیان کرد که کشت ردیفی، روش مناسبی برای کشت گونه M. polymorpha است، در حالی که کشت دست پاش روش بهتری برای کشت گونه های M. scutellataو M. rigidula شناسایی شد.
)