ارزیابی بازده اقتصادی و قابلیت تولیدگندم در شرایط تناوب باپنبه

نوع مقاله : مقاله کامل

نویسندگان

1 گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ج. ا. ایران

2 گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت. ج. ا. ایران

چکیده

چکیده-تناوب زراعی به علت داشتن مزایای فراوان، اکوسیستم­های زراعی را تحت تأثیر قرار ­می­دهد. در همین راستا، به منظور ارزیابی دو سامانه تناوبی رایج مبتنی بر گندم در منطقه کمال­ آباد فسا، آزمایشی در سال زراعی 95-1394 انجام شد. سامانه­­ های تناوبی کشت گندم (Triticum aestivumL.) مورد ارزیابی عبارت بودند از آیش-گندم و پنبه (Gossypium spp.)-گندم. نتایج حاکی از تاثیرمعنی­ دار تناوب زراعی بر عملکرد و اجزای عملکردگندم بود، به نحوی که بالاترین و کمترین عملکرد دانه و اجزای عملکردگندم (به استثنای وزن هزار دانه و عملکرد زیستی) به ترتیب در شرایط کشت پس از آیش و پنبه به دست آمد. شایان ذکر است که بیشترین ارزش اقتصادی گندم نیز با توجه به عملکرد بالاتر تناوب آیش-گندم، در این سامانه حاصل شد. اما برآورد شاخص­ های تناوب و ارزش اقتصادی سامانه­ های تناوبی نشان داد که بیشترین طول دوره تناوب، کارایی استفاده از زمین، کارایی تولید و ارزش اقتصادی کل، مربوط به تناوب پنبه-گندم بود. همچنین تعیین صفات مؤثر در افزایش عملکردگندم نیز نشان داد که صفات ارتفاع بوته، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله و شاخص برداشت، بیشترین نقش را در شکل­ گیری عملکرد آن داشته ­اند. بنابراین اگرچه در این آزمایش کشت گندم پس از آیش منجر به تولیدگندم بیشتر شد، اما این سامانه تناوب از نظر تولیدکل اکوسیستم زراعی و کارایی استفاده از زمین، از بهره­ وری تولید و از بازده اقتصادی پایین­ تری نسبت به تناوب پنبه-گندم، برخوردار بوده است. از اینروسامانه پنبه-گندم می­ تواند توسط کشاورزان در راستای تولیدبیشتر، مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


Akram, Z., Ajmal, S.U., & Munir, M. (2008). Estimation of correlation coefficient among some yield parameters of wheat under rainfed conditions. Pakistan Journal of Botany, 40(4), 1777-1781.
Anderson, R.I. (2008). Growth and yield of winter wheat as affected by preceding crop and crop management. Agronomy Journal, 100, 977-980.
Beheshti, A.R., & Soltanian, B. (2012). Assessment of the inter-and intra- specific competition of sorghum-bean intercropping using reciprocal yield approach. Seed and Plant Production Journal, 2-28(1), 1-17 (In Persion).
Berzsenyi, Z., Gyorffy, B., & Lap, D.Q. (2000). Effect of crop rotation and fertilisation on maize and wheat yields and yield stability in a long-term experiment. European Journal of Agronomy, 13, 225–244.
Bhushan, L., Ladha, J.K., Gupta, R.K., Singh, S., Tirol Padre, A., Saharawat, Y.S., Gathala, M., & Pathak, H., (2007). Saving of water and labor in a rice–wheat system with no-tillage and direct seeding technologies. Agronomy Journal, 99, 1288–1296.
Brankatschk, G., & Finkbeiner, M. (2015). Modeling crop rotation in agricultural LCAs — Challenges and potential solutions. Agricultural Systems, 138, 66-76.
Bullock, D.G. (1992). Crop rotation. Critical Reviews in Plant Sciences, 11, 309–326.
Chen, C., Payne, W.A., Smiley, R.W., & Stoltz, M.A. (2003). Yield and water use efficiency of eight wheat cultivars planted on seven dates in Northeastern Oregon. Agronomy Journal, 95, 836-843.
Das, T.K., Bhattacharyya, R., Sudhishri, S., Sharma, A.R., Saharawat, Y.S., Bandyopadhyay, K.K., Sepat, S., Bana,R.S., Aggarwal, P., Sharma, R.K., Bhatia, A., Singh, G., Datta, S.P., Kar, A., Singh, B., Singh, P., Pathak, H., Vyas, A.K., & Jat, M.L. (2014). Conservation agriculture in an irrigated cotton–wheat system of the western Indo-Gangetic Plains: crop and water productivity and economic profitability. Field Crops Research, 158, 24–33.
Dhima, K.V., Lithourgidis, A.A., Vasilakoglou, I.B., & Dordas, C.A. (2007). Competition indices of common vetch and cereal intercrops in two seeding ratio. Field Crops Research, 100, 249-256.
FAOSTAT. (2016). From http://faostat.fao.org/
Haddadchi, G.R., & Gerivani, Z. (2009). Effects of phenolic extracts of canola (Brassica napus L.) on germination and physiological responses of soybean (Glycine max L.) seedlings. International Journal of Plant Production, 3(1), 63-74.
Hinze, L., & Kohel, R. (2012). Cotton. In: Gupta, S.K. (Ed.), Technological Innovations in Major World Oil Crops, Volume 1: Breeding. (pp.219-236). © Springer Science+Business Media, LLC.
Inamullah, H., Ahmad, F., Muhammad, Sirajuddin, G., Hassan & Gul, R. (2006). Diallel analysis of the inheritance pattern of agronomic traits of bread wheat. Pakistan Journal of Botany, 38(4), 1169-1175
Jat, M.L., Gathala, M.K., Saharawat, Y.S., Tetarwal, J.P., Jat, R.K., Sapkota, T.B., Singh, R.G., Jat, M.L., Kumar, M., & Gupta, R.K. (2014). Seven years of conservation agriculture in a rice-wheat rotation of eastern Gangetic Plains of South Asia: yield trends and economic profitability. Field Crops Research, 164, 199–210.
Jat, R.K., Sapkota, T.B., Singh, R.G., Jat, M.L., Kumar, M., & Gupta, R.K. (2014). Seven years of conservation agriculture in a rice-wheat rotation of eastern Gangetic Plains of South Asia: yield trends and economic profitability. Field Crops Research, 164, 199–210.
Jones, O.R., & Popham, T. (1997). Cropping and tillage systems for dryland grain production. Agronomy Journal, 89, 222-232.
Kang, M.S. (1998). Using genotype-by-environment interaction for crop cultivar development. Advances in Agronomy, 62, 199–252.
Koocheki, A., Nasiri Mohalati, M., Zarea Feizabadi, A., & Jahanbin, G. (2004). Evaluation of variability in different cropping systems of Iran. Pajouhesh Va Sazandegi, 63, 70-81. (In Persion).
Munkholm, L.J., Heck, R.J., & Deen, B. (2013). Long-term rotation and tillage effects on soil structure and crop yield. Soil and Tillage Research, 127, 85–91.
Najafinejad,, H., Amiri, F., Ravari, S.Z., & Mahan, F. (2004). Effects of crop rotation and wheat plants residue management on yield of maize and some physical and chemical characteristics of soil. Proceedings of the 8th Iranian Congress of Agronomy and Plant Breeding, Rasht, Iran. 24-26 (In Persion).
Parihar, C.M., Jat, S.L., Singh, A.K., Kumar, B., Singh, Y., Pradhan, S., Pooniya, V., Dhauja, A., Chaudhary, V., Jat, M.L., Jat, R.K., & Yadav, O.P. (2016). Conservation agriculture in irrigated intensive maize-based systems of north-western India: Effects on crop yields, water productivity and economic profitability. Field Crops Research, 193, 104-116.   
Pilbeam, C.J., Wood, M., Harris, H.C., & Tuladhar, J. (1998). Productivity and nitrogen use of three different wheat-based rotations in northwest Syria. Australian Journal of Agricultural Research, 49, 451-458.
Popovici, M., & Bucurean, E. (2009). The influence of crop rotation over the yield and the quality of the seeds for the Dropia autumn wheat cultivar. Research Journal of Agricultural Science, 41(1), 99-102.
Rahmati, M., Neishabouri, M.R., Oustan, Sh., & Faiziasl, V. (2010). Effects of wheat-fallow and wheat-pea rotations compared to wheat continual planting on soil physical characteristics. Iranian Journal of Soil Research, 24(2), 155-163. (In Persion).
 Singh, B.N., Vishwakarma, S.R., & Singh, V.K. (2010). Character association and path analysis in elite lines of wheat (Triticum aestivumL.). Plant Archives, 10(2), 845-847.
Sokoto, M.B., Abubakar, I.U., & Dikko, A.U. (2012). Correlation analysis of some growth, yield, yield components and grain quality of wheat (Triticum aestivumL.). Nigerian Journal of Basic and Applied Science, 20(4), 349-356.
Tivet, F., Sá, J.C.M., Lal, R., Borszorwskei, P.R., Briedis, C., Sántos, J.B., Sá, M.F.M., Hartman, D.C., Eurich, G., Farias, A., Bouzinac, S., & Séguy, L. (2013). Soil organic carbon fraction losses upon continuous plow-based tillage and its restoration by diverse biomass-C inputs under no-till in sub-tropical and tropical regions of Brazil. Geoderma, 209–210, 214–225.
Tomar, S., & Tiwar, A. (1990). Production potential and economics of different crop sequences. Indian Journal of Agronomy, 32, 30-35.
Wienhold, B.J., & Halvorson, A.D. (1998). Cropping system influences on several soil quality attributes in the Northern Great Plains. Journal of Soil and Water Conservation, 53, 254-258.