ارزیابی تخریب خاک و تولید رسوب با استفاده از مدل اصلاح شده

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

1 گروه مرتع وآبخیز داری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فسا، فسا، ج. ا. ایران

2 گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فسا، فسا، ج. ا. ایران.

چکیده

چکیده-یکی از مسائل بزرگی که امروزه جوامع بشری را تحت تاثیر قرار داده است بحث فرسایش خاک می باشد. دراین مطالعه با استفاده از مدل PSIAC  اصلاح شده ((MPSIAC اقدام به بررسی و تخمین میزان رسوب زایی و همچنین تهیه نقشه رسوب زایی در حوضه آبخیز کچویه گردید. مدل MPSIAC شامل 9 فاکتور زیست محیطی است که به کمک آنها اقدام به تخمین میزان تولید رسوب در حوضه های آبخیز می گردد این فاکتور ها عبارتند از : زمین شناسی، خاک، اقلیم ، روان آب، توپوگرافی، پوشش سطح زمین، کاربری اراضی، فرسایش شیاری و فرسایش سطحی. در این مطالعه به منظور ارزیابی فاکتور ها و تهیه نقشه های فرسایش و رسوب زایی از نرم افزار ArcGIS 10.2 استفاده شد. نتایج بدست آمده برمبنای مدل MPSIAC نشان داد که 2/94 درصد از مساحت منطقه مورد بررسی (1/476 کیلو متر مربع) در کلاس رسوب زایی کم قرار دارند و  2/29 درصد از مساحت منطقه مورد بررسی  (5/147 کیلو متر مربع) در کلاس فرسایش متوسط قرار دارند. بر این اساس کل رسوب زایی و فرسایش  برآورد شده در حوضه به ترتیب معادل 5/1236 و 6/5091 مترمکعب در کیلو متر مربع در سال محاسبه گردید. آنالیز حساسیت پارامتر های مدل MPSIAC نشان داد که شاخص های فرسایش کانالی، پوشش سطح زمین و زمین شناسی با ضریب همبستگی 75/0 تا 36/0 (روش پیرسون) با میزان فرسایش به ترتیب حساس ترین پارامتر ها و شاخص کاربری اراضی با کمترین همبستگی کم حساسیت ترین پارامتر در مدل مورد استفاده هستند.

کلیدواژه‌ها


Aker, A. (1971). Soil Surface Factors, Determination of erosion condition class. Bureau of Land Management. Department of Interior. USA. Form 7310-12.
Bagherzadeh, A., & Mansouri Daneshvar, M.A. (2013). Evaluation of sediment yield and soil loss by the MPSIAC model using GIS at Golestan watershed, northeast of Iran. Arab Journal Geoscience. 6, 3349-3362.
Ghazanfari, P., YouneszadehJalili, S., & Gholipouri, S. (2014). Study of sediment yield potential of Khor and Sefidarak basins with special reference to the difference between EPM and MPSIAC models, Hashtgerd, Karaj. Applied Sedimentology Journal, 2, 74-87. (In Persian)
Heininger, P., & Cullmann, J. (2015). Sediment matters the challenges. Springer,Heidelberg.
Mahboubi, A., & Pasban, A. (2013). Application of MPSIAC model and GIS in evaluation of soil erosion: an example of Sarghayeh-Sarnish watershed (South of Mashhad). Applied Sedimentology Journal, 1, 88-97. (In Persian)
Mahammadyan, S., & Sururjalhladdin, M.H. (2007). Methods of erosion and sediment estimation base of tentative prevalent models (EPM, MPSIAC, PSIAC) in GoharRud basin, 4th national congress of science and basin management Engineering of Iran, Tehran: Tehran University, 157-176.(In Persian)
Moradi, M., Ghonchepour, D., Nohegar, A., & Mmahoudi, V. (2012). A Comparison of the MPSIAC and EPM models for estimating erosion and sediment in the Poorahmadi catchment. Journal of Environmental Erosion Research. 1, 54-68. (In Persian)
Naqvi, H.R., Athick, A.M.A., Ganaie, H.A., & Siddiqui, M.A. (2015). Soil erosion planning using sediment yield index method in the Nun Nadi watershed, India. International Soilless and Water Conservation Research, 3, 86-96.
Nearing, M.A., Unkrich, C.L., Goodrich, D.C., Nichols, M.H., & Keefer, T.O. (2015). Temporal and elevation trends in rainfall erosivity on a 149 km 2 watershed in a semi-arid region of the American Southwest. International Soilless and Water Conservation Research, 3, 77-85.
Noori, H., Siadatmousavi, M., & Mojaradi, B. (2016). Assessment of sediment yield using RS and GIS at two sub-basins of Dez Watershed, Iran. International Soil and Water Conservation Research, 4, 199–206.
PSIAC. (1968). Report of the Water Management Subcommittee on factors affecting sediment yield in the Pacific Southwest area and selection and evaluation of measures for reduction of erosion and sediment yield. ASCE, 98, No. HY12.
Refahi, H. (1996). Water erosion and its control. Tehran University Press, Tehran.
Zakeri, H.F., Khalil, R., & ShafaiBajestan, M. (2015). Soil erosion and Sediment yield risk Assessment using an empirical Model of MPSIAC for upstream Watershed of Abbaspour and masjed-soleiman dams, SW-Iran. Bullten of Environment Pharmacology Life Science, 5, 73-82.